Lendo o “Prólogo” de Cantares Gallegos.

Rosalía na biblioteca.

Rosalía na biblioteca.

“Cantos, vagoas, queixas, sospiros, serans, romerias, paisaxes, debesas, pinares, soidades, ribeiras, costumes, tod’ aquelo en fin que pó-la sua forma e colorido e dino de ser cantado, todo ó que tuvo un eco, un-ha voz, un runxido por leve que fosse, que chegase á conmoverme, tod’ esto m’ atrevin á cantar neste homilde libro prá desir un-ha vez siquera, y anque sea torpemente, ôs que sin razon nin conocement’ algun nos despreçan, qu’ a nosa terra é dina d’ alabanzas, e qu’ a nosa lingua non é aquela que bastardean e champurran torpemente nás mais ilustradisimas províncias, c’ un-ha risa de mofa, qu’ á desir verdade (por mais qu’ esta sea dura), demostra á iñorancia mais crasa y á mais imperdoable inxusticia, que pode facer un-ha provincia á outra provincia hirman por probe qu’ esta sea. Mais he aqui qu’ ó mais triste nesta cuestion, é á falsedade con que fora d’ aqui pintan así ôs fillos de Galicia com’ á Galicia mesma, á quen xeneralmente xuzgan ó mais despreciable e feyo d’ España, cando acaso sea ó mais hermoso e dino d’ alabanza.”

Len o fragmento Ana Cerdeira e Claudia Rivera de 1ºESO C.

Len o fragmento Noa Pardo e Gabriela Pita de 1ºESO A.

Galicia é sempre un xardin donde se respiran aromas puros, frescura e poesia… E á pesar d’ esto chega á tanto á fatuidade d’ os iñorantes, á tanto á indina preocupacion que contra á nosa terra existe, qu’ inda os mesmos que poideron contemprar tanta hermosura (xa non falamos d’ os que se bulran de nos sin que xamais nos hayan visto nin ainda de lonxe, que son os mais) inda os que penetraron en Galicia e gozaron d’ as delicias qu’ ofrece, atreveronse á decir que Galicia era… un cortello inmundo!!…

Foy este ó movil principal que m’ impeleu á pubricar este libro, que mais que nadie, conoço que necesita á indulxencia de todos. Sin gramatica, nin regras de ningun-ha clás, ó lector topará moitas veces faltas d’ ortografia, xiros que disoarán ôs oidos d’ un purista, pró ô menos, e prá disculpar en algo estes defectos, puxen o mayor coidado, en reprodusir ó verdadeiro esprito d’ ó noso pobo, e penso qu’ ó conseguin en algo… si ben de un-ha maneira débil e froxa.

Do “Pólogo” de Cantares Gallegos“, 1863

Ilustración de Primitivo Marcos

Ilustración de Primitivo Marcos na nosa biblioteca.

O pase de diapositivas require JavaScript.

 

Recitamos “Veleiquí os homes” de Díaz Castro.

1653753_10201329443670916_696935140_n

Presentación de Díaz Castro.

                       VELEIQUÍ OS HOMES

                            I

AI OS  xonllos doridos a carón deste mundo,

as mans xuntas que axuntan nun intre a ialma toda,

os beizos que agurgullan oracións coma fontes

na noite cecha, copas de sangre que fomega!

¿Qué donda mau alléa esmagóu contra os dentes

da Piniténcia os probes corazóns coma péxagos,

i enfióu pra as estrelas este berro da carne,

a sede que non morre, vella coma os camiños?

Saben os ollos que hai trálo valado un Reino

e que do anxo hastra o grilo brinca o gozo de Deus.

E Deus dá boa fada aos ollos namorados

que chegaron abertos ás portas do mencer.

Vese a Deus relocindo nos ollos dos que esperan

e nas língoas que alampan, tremando coma lapas,

un Pan feito de lúa, perdón e chucha eterna

pra aló das anduriñas i o bafexar dos bois!

Velaiquí os homes

de sonos sementados de estrelas e de virxes,

e de alma como a serra, que se brande e non creba,

i escuros pés romeiros perdidiños nas fragas,

i ollos que non amaron máis lus que a lus de Roma.

As maus que nivelaran campás xa aló nas nubes

ou que enfondiran cruces de loureiro nos trigos,

viran ás veces cómo lles medraba antre os dedos

a doce ferramenta  e volviase espada…

Qué noite a das espadas acesas contra o hirexe,

i os carros dos Neróns trastumbando hastra o ceio.

A noite fomegou de sangre o testimoño,

i o vento iba chorando pra aló do mesmo mar.

                 II

E, cando apalparon a morte,

viron que era unha mau moi donda que mataba

unha lus i acendía outra lus, e, moi ledos,

chegáronse, amodiño, á soleira do Reino,

mesmo que o paporroibo nos días de gran neve

se acurrucha cantando nas portas dos labregos…

Nimbos, 1961 (in F. Fernández del Riego:Antoloxía de poesía galega.Do posmodernismo aos novos, Galaxia, 1980)

Paporroibo

Paporroibo

Recitamos “Gris” de Manuel Luís Acuña.

gris

Despois de tantos días grises de auga e vento, Daniel Fernández e Jaime Casariego, de 1º ESO B, decidiron facer un conxuro ao mundo da cor e elixiron “Gris” de Manuel Luís Acuña .

 Manuel Luís Acuña (1900-1975) pertence á escola hilozoísta. No seu único libro  Fírgoas  (1933) predomina a poesía hilozoísta, con algúns trazos cubistas.

                           GRIS

   NIN BRANCO nin preto.

Eso.

Sin tremores de ríos

nin badaladas de páxaros.

Sin ritmo de astros

nin estraligos de noite medoñenta.

Sin oubeo de lobos cando o vento galga por cómaros e crebadas.

Sin salaios de arbres

cando asolagan rosas nos remuíños do solpor.

Periférico.

Sin cerne nin miolo.

Chairo.

Sin apertas de curvas nin adeuses de penedías.

Gris.

                                                                  Fírgoas, 1933

Óleo de Braque, cubismo.

Georges Braque, Clarinete e botella de ron na cheminea, 1911. Óleo sobre lenzo, 810 x 600 mm, Tate

Recitamos a Díaz Castro: “A cerna”

cerna2

A CERNA

HASE DE amar a cousa hastra que sangre,

O verdadeiro amor enferra en neve,

ara nun mar de rosas suco leve,

ai pro acadulla en sangre.

Tinguéuseche o machado en sangre loura,

Ai cómo, cernador, doi a batalla

coa que ún ama! Qué moura é a sombra moura

do machado na galla!

Despida contra o ceio A Que Non Fala,

a póla firme coma un xuramento,

berra nos dentes do machado e estala

e tordea no vento…

Sobre os cómbaros dondos coma un melro,

sobre as cornas dos bois, sobre o camiño,

cae arroulando un niño…

Eu vinte contra o sol, unha hora tola,

abrazado ao teu toro, derregando

a traxedia de Deus. Dóinos a póla,

pro seguimos cernando!

Hastra que caia a derradeira estrela,

cairá o machado en carne que choramos,

unha vida que amamos.

(Tirado da Antoloxía de poesía galega (Do posmodernismo aos novos) de Francisco Fernández del Riego)

Recitan o Poema Alicia Coello, Jorge Fraga e Raquel dos Santos de 1º ESO C.

O pase de diapositivas require JavaScript.

Recitamos a Álvarez Torneiro: “Territorio crótalo”.

Crótalo

Crótalo

Territorio crótalo

Comemos orden.
Nunca naceremos.
José Ángel Valente

Nas reboticas máis fondas de novembro,

no territorio-crótalo,

á sombra miserable

do menhir e da tinta miserables,

alguén pronuncia os nomes dos chamados

á purificación;

alguén airea os informes,

especifica os feitos,

prepara a liturxia, mide o tempo,

pecha as portas

a un maio azul reconstruído en soños,

a unha marea de cobalto en brasas.

      A orde é a orde.

      ole frío o éter.

      E o gardián das papoulas é un monstro.

 Os ángulos da brasa, Premio Nacional de Poesía 2013

Recitan o poema Ana Fanego e Yuri Fernández de 1º ESO A.

 

Aquí  tedes acceso a algún poema máis do librona páxina de Kalandraka:  Os ángulos da brasa.

 

Álvarez Torneiro

Álvarez Torneiro

 

Recitamos a Marica Campo: “Tras as portas do rostro”.

palomartrat2
Iremos  xuntos pola horta,
a das mazás reinetas, a do pombal sombrío
que as pombas xa deixaron para a hedra.
E entraremos na casa
onde a miña pantasma está espiando
unha culpa longuísima sen nome.
Olla a miña pantasma: come lilas,
pálidas lilas
mortalmente ancoradas nalgún libro.
Hai unha páxina tal vez que busca,
un verso nunca escrito que procura,
unha palabra para abrir a porta.
Ensaia a conta atrás polos reloxios,
sangra e desángrase de soidade soa
desde as veas da chuvia
e dorme á fin cando a mañá desperta
e o día alza a vida coma un mastro.
                                                                        1989

Recitan Carla García e Jorge Fraga de 1º C.

Lilas

Lilas

O pase de diapositivas require JavaScript.